Υπέρταση ονομάζεται η πάθηση που χαρακτηρίζεται από υψηλή πίεση στις αρτηρίες του σώματος, με αποτέλεσμα η καρδιά να αναγκάζεται να εργαστεί πιο εντατικά για την κυκλοφορία του αίματος στο σώμα (εγκέφαλο – σπλάχνα – άνω και κάτω άκρα).
Στη μέτρηση της αρτηριακή πίεσης καταγράφουμε δύο τιμές:
Τη Συστολική Αρτηριακή Πίεση: Η πίεση συστολής του καρδιακού μυός, η οποία δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 140 mmHg.
Τη Διαστολική Αρτηριακή Πίεση: Ο καρδιακός μυς χαλαρώνει μεταξύ των παλμών και η ΔΑΠ δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 90 mmHg.
Στο 95% των ασθενών η υπέρταση χαρακτηρίζεται ως ιδιοπαθής, καθώς δεν μπορεί να αποδοθεί σε κάποιο γνωστό παθολογικό αίτιο.
Άλλες καταστάσεις που επηρεάζουν τα νεφρά, τις αρτηρίες, την καρδιά ή το ενδοκρινικό σύστημα προκαλούν το υπόλοιπο 5–10% των περιπτώσεων (δευτεροπαθής υπέρταση).
Η υπέρταση είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για το εγκεφαλικό, το έμφραγμα του μυοκαρδίου (καρδιακές προσβολές), την καρδιακή ανεπάρκεια, τα ανευρύσματα των αρτηριών , την περιφερική αρτηριακή νόσο και είναι αιτία χρόνιας νεφρικής νόσου. Ακόμα και η μέτρια αύξηση της αρτηριακής πίεσης σχετίζεται με το μειωμένο προσδόκιμο ζωής.
Οι αλλαγές στον τρόπο διατροφής και ζωής μπορούν να βελτιώσουν τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και να μειώσουν τον κίνδυνο των επιπλοκών που σχετίζονται με την υγεία. Ωστόσο, συχνά είναι απαραίτητη η λήψη φαρμακευτικής αγωγής σε άτομα για τα οποία οι αλλαγές στον τρόπο ζωής είναι αναποτελεσματικές ή ανεπαρκείς.
Πώς η υψηλή πίεση του αίματος μπορεί βλάψει τα νεφρά;
Η υψηλή αρτηριακή πίεση υποχρεώνει την καρδιά να εργαστεί σκληρότερα και με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να βλάψει τα αιμοφόρα αγγεία σε όλο το σώμα. Εάν έχουν καταστραφεί τα αιμοφόρα αγγεία στα νεφρά, μπορούν να σταματήσουν την απομάκρυνση των αποβλήτων και των επιπλέον υγρών από το σώμα. Τα επιπλέον υγρά στα αιμοφόρα αγγεία μπορούν να αυξήσουν την αρτηριακή πίεση ακόμη περισσότερο. Είναι ένας επικίνδυνος κύκλος. Η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι μια από τις κύριες αιτίες της νεφρικής ανεπάρκειας
Η διάγνωση της Χρόνιας Νεφρικής Νόσου είναι δύσκολη επειδή ο ασθενής δεν έχει ειδικά συμπτώματα. Η πάθηση εξελίσσεται αθόρυβα σε ανεπάρκεια των νεφρών. Ο ασθενής αρχίζει να έχει συμπτώματα όταν περισσότερο από το 50% της λειτουργίας των νεφρών έχει ήδη χαθεί.
Τα συμπτώματα, σε προχωρημένο στάδιο της ΧΝΝ, είναι:
- Νυκτουρία
- Εύκολη κόπωση
- Ωχρότητα δέρματος
- Οίδημα στα πόδια ή/και στα μάτια
- Ταχυπαλμία
- Δύσπνοια
- Ξηροστομία
- Ναυτία
- Εμετοί
- Κνησμός
- Μειωμένη εγρήγορση
- Τρόμος
Εκτός από τον κίνδυνο προοδευτικής απώλειας της νεφρικής λειτουργίας, (που πιθανόν κάποια στιγμή να απαιτήσει αιμοκάθαρση ή και μεταμόσχευση), η ΧΝΝ μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρο θάνατο από καρδιαγγειακή νόσο, που σχετίζεται με τη νεφρική δυσλειτουργία.
Τα άτομα που πάσχουν από ΧΝΝ διατρέχουν τουλάχιστον δεκαπλάσιο κίνδυνο πρόωρου θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο (στεφανιαία νόσο, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, περιφερειακή αρτηριακή νόσο και καρδιακή ανεπάρκεια).
Στην ομάδα υψηλού κινδύνου για ΧΝΝ ανήκουν:
- Oι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη και υπέρταση
- Oι παχύσαρκοι
- Oι καπνιστές
- Άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών
- Όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό νεφρικής νόσου, σακχαρώδη διαβήτη ή υπέρτασης.
Πώς μπορεί αρτηριακή πίεση να ελεγχθεί;
Οι άνθρωποι με προϋπέρταση ή υψηλή αρτηριακή πίεση θα πρέπει:
- Να διατηρούν το βάρος τους σε επίπεδο κοντά στο φυσιολογικό.
- Να τρώνε φρέσκα φρούτα και λαχανικά, δημητριακά, και χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά γαλακτοκομικά τρόφιμα.
- Να φροντίσουν τον περιορισμό αλατιού καθημερινά, πρόσληψη έως 2.000 χιλιοστόγραμμα. Θα πρέπει να διαβάζουν τις ετικέτες διατροφής στα συσκευασμένα τρόφιμα για να μάθουν πόσο νάτριο βρίσκεται σε μία μερίδα.
- Τουλάχιστον 30 λεπτά μέτριας δραστηριότητας, όπως το περπάτημα, η ποδηλασία, το κολύμπι.
- Αποφυγή υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ.
Μπορεί φάρμακα να βοηθήσουν στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης;
Πολλοί άνθρωποι χρειάζονται φάρμακα για τον έλεγχο της υψηλής αρτηριακής πίεσης. Οι πιο κοινοί τύποι είναι τα διουρητικά, οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (αΜΕΑ), οι αποκλειστές υποδοχέων της αγγειοτενσίνης (ARBs), οι βήτα-αναστολείς, και αναστολείς των διαύλων ασβεστίου. Δύο από αυτά τα φάρμακα, οι αναστολείς ACE και οι ARBs, έχουν προστιθέμενη προστατευτική επίδραση επί των νεφρών. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι αναστολείς ACE και ARBs μειώνουν την πρωτεϊνουρία και επιβραδύνουν την εξέλιξη της νεφρικής βλάβης. Τα διουρητικά μπορούν επίσης να βοηθήσουν. Ένας συνδυασμός δύο ή περισσότερων φαρμάκων μπορεί να χρειάζεται για να κρατήσει την πίεση του αίματος κάτω από 130/80.